Droge ligboxen zijn geen bijzaak, maar één van de belangrijkste hefbomen voor diergezondheid en arbeidsverlichting in de melkveestal. Veel problemen die in de praktijk voorkomen – natte uiers, gladde vloeren, verhoogde celgetallen of klauwirritaties – hangen direct samen met de mate waarin de boxen droog blijven.
Vocht = voedingsbodem voor bacteriën
In elke ligbox komen drie zaken samen: warmte, vocht en organisch materiaal. Dat is – vanuit het perspectief van bacteriën – de ideale omgeving. Hoe langer het ligoppervlak vochtig blijft, hoe sneller de kiemdruk en het infectierisico toenemen.
Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat:
- vocht de vermenigvuldiging van omgevingskiemen bevordert (zoals E. coli en Streptococcus uberis);
- natte boxen het risico op uierontstekingen (mastitis) verhogen;
- een droge, licht alkalische ondergrond de bacteriedruk aanzienlijk sneller verlaagt.
In de praktijk betekent dit: hoe droger de box, hoe schoner het uier – en hoe stabieler de celgetallen.
Invloed op uiergezondheid
Schone en droge uiers vormen de basis voor lage celgetallen. Natte strooisels zorgen ervoor dat:
- vocht langer aan de speen blijft hangen;
- micro-organismen gemakkelijker het speenkanaal binnendringen;
- de huid verweekt en gevoeliger wordt.
Het risico neemt vooral toe:
- bij liggen direct na het melken;
- bij hoge luchtvochtigheid;
- bij structureel natte boxen (bijvoorbeeld door condens, onvoldoende ventilatie of te weinig strooisel).
Constante droogte is daarom geen kwestie van “verzorging”, maar directe mastitispreventie.
Belang voor klauwgezondheid en liggedrag
Wat vaak wordt onderschat: ook klauwen profiteren van droge boxen. Vocht verweekt de hoornlaag, waardoor het klauwoppervlak gevoeliger en gladder wordt. Daarnaast staan koeien langer wanneer de ligplaats nat, koud of onaangenaam is.
Meer staan ? hogere belasting van de klauwen ? meer irritaties en kreupelheid.
Droogte zorgt daarentegen voor:
- langere ligtijden (optimaal: 12–14 uur per dag);
- ontlasting van de klauwen;
- betere doorbloeding van de spenen tijdens het liggen;
- rustiger gedrag in de stal.
Een koe die zich comfortabel voelt, gaat sneller liggen en staat later weer ontspannen op.
Waarom sommige strooisels sneller nat worden
Niet elk strooisel bindt vocht even goed. Veelvoorkomende oorzaken van natte boxen zijn:
- te weinig volume ? een te dunne laag die snel verzadigd raakt;
- materiaal dat klontert of verdicht;
- een hoog stofgehalte ? slechte vochtbinding;
- pure kalk- of mineraalproducten ? hygiënisch, maar zonder dragende structuur.
In moderne ligboxen heeft een combinatie zich bewezen: structuurgevende plantaardige vezels + vochtbindende mineralen. Deze mix zorgt voor droogte, comfort en een stabiele hygiëne.
Praktische aanbevelingen voor droge boxen
Ook zonder exacte doseerschema’s of machines kan elk bedrijf de droogte van de boxen verbeteren.
- Let op snelle droging
Na het schuiven of krabben moet het oppervlak binnen korte tijd weer droog zijn. - Zorg voor schone afscheidingen en matten
Vocht verzamelt zich vaak bij randen, rubbermatten of afwateringspunten. - Optimaliseer de ventilatie
Droge lucht helpt de strooisellaag sneller te drogen – vooral in de winter.
Waarom de keuze van het strooisel doorslaggevend is
Een goed strooisel moet drie dingen tegelijk doen:
- vocht betrouwbaar opnemen;
- snel weer opdrogen;
- een stabiel, stroef en zacht ligoppervlak vormen.
Ontbreekt één van deze elementen, dan blijft de box nat – ongeacht hoeveel of hoe vaak er wordt gestrooid.
Producten op basis van vlasvezels (flax) laten in de praktijk een zeer goede vochtbinding en een prettig liggedrag zien. Wanneer hier fijn verdeelde minerale componenten aan worden toegevoegd, verbetert de hygiëne extra door verhoging van de pH-waarde. Daarbij is een gelijkmatige, stofarme menging essentieel – anders ontstaan natte plekken.
Conclusie
Droge ligboxen zijn één van de belangrijkste pijlers voor uier- en klauwgezondheid.
Ze verlagen de kiemdruk, stabiliseren celgetallen, bevorderen langere ligtijden en ontlasten klauwen en gewrichten. Moderne strooisels die vocht binden en snel opdrogen, ondersteunen dit effect – zowel in conventionele als in biologisch gecertificeerde bedrijven.